بنابر اين اولين نكته در باب ارتداد اين است كه ارتداد خودش را اظهار كنند.

  نكته دوم اين است كه آيه شريفه «لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ» مربوط به يك امر باطنى است و كاملاً مجراي اينها باهم فرق می‌‌كند. ارتداد يك امر انشائى ظاهرى اظهارى است، ولي «لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ» يك امر باطنى است. يعنى اگر ماهيت دين طورى است كه قابليت اكراه را ندارد، اعتقاد يك امرى نيست كه با اكراه به كسى تزريق كرد يا با اكراه از كسى سلب كرد. اگر «لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ» را اينطور معنا ‌‌كنيم که خداوند می‌‌فرمايند در دين اكراهى نيست، به اين معنا كه هر كس هر دينى را می‌‌خواهد اختيار كند، در دين اكراه نيست، اگر خواستيد دين اسلام را اختيار كنيد، يا دين يهود را اختيار كنيد، يا دين مسيحيت را اختيار كنيد، اگر آيه را اينطور معنا كنيم آن وقت با اين مطلبى كه در باب ارتداد و احكامى كه درباب ارتداد آمده است سازگارى ندارد.

مگر اين كه بگوييم اين احكام درباب ارتداد متأخر از اين آيه نازل شده و اين احكام، ناسخ اين آيه شريفه باشد، که آنگاه بايد بحث کرد که اصلاً در قرآن نسخ داريم يا نداريم، كه در اصول يك بحث مفصلى هست كه برخى ازبزرگان قايل هستند كه ما اساساً در قرآن نسخ نداريم.

همه كلام روى اين اظهار است، كسى كه اظهار می‌‌كند آيا حقيقتاً به مقابله با دين بر نمی‌‌گردد؟ ما در اسلام يك احكامى داريم مثل محارب، مفسد فى الارض، «من شهر سيفه لاخافة الناس» اگر كسى شمشيرش را در ملا عمومي در بياورد براى اين كه مردم را بترساند، اين از مصاديق محارب يا از مصاديق مفسد فى الارض است. «من شهر سيفه لاخافة الناس» اين حكم را دارد، چرا «من شهر صوته للمقابله مع الدين» اين حكم را نداشته باشد؟

كسى كه بخواهد ديني را آن هم دينى كه ما ادعا می‌‌كنيم كه سعادت بشر با اين است، نابود کند. دقت کنيد در همه اينها نكته وجود دارد، يعنى شما نقل كلام می‌‌كنيد كه آقا چرا حکم مقابله با دين قتل است؟ براى اين كه نتيجه مقابله با دين اين می‌‌شود که عده بسيار زيادى از مردم از اين هدايت محروم می‌‌شوند. اگر كسى بنشيند عليه اسلام حرف بزند اينطور نيست که فقط بگويد من اشكالات و شبهاتى كه در مورد اسلام است را مطرح می‌‌كنم، اين با اين حرفش سبب می‌‌شود كه عده زيادى از مسير هدايت خارج شوند، اين آدم را بايد چكار كنند؟ اين می‌‌شود يك ماده فساد که بايد او را به قتل رساند.

در باب ارتداد هم مسأله اين است كه اسلام اين همه پيامبران را آورده است، اين همه زحمت براى اين دين كشيده شده است، مهمترين، كاملترين، جامعترين قرآن را آورده است، کتابي که «هدى للمتقين» است، براى هدايت بشر، همه اين راهها طى شده است، يعنى اگر كسى بخواهد انكار كند انكار واضحات كرده است، اين انكارش بخواهد به حد ارتداد اظهارى برسد می‌‌خواهد با دين مقابله كند با دين، و مقابله با دين نه به اين عنوان است كه شارع بگويد تو چرا با دين من مخالفت می‌‌كنى، بلکه يك اثر سوء آن  اين است كه اين شخص با اين اشتباهي که خودش مي کند جلوى هدايت خيلى‌‌ها را می‌‌گيرد. آيا اينجا عقل كه حاكم به استحقاق عقاب است - البته بعضى‌‌ها می‌‌گويند حاكم به استحقاق عقاب، عقل نيست اما مشهور قايل هستند به اين كه حاكم به استحقاق عقاب عقل است - نمی‌‌گويد چنين آدمى را بايد اشد عقاب كرد؟

و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین.