در مسئله‌ي خريد و فروش چك، در آنجا واقعاً خود چك خريد و فروش نمي‌شود در حقيقت چه چيزي مورد معامله قرار مي‌گيرد؟‌ ما في الذمه، يعني من كه الآن از شما طلب دارم و شما آمديد در مقابل اين طلب يك چك به من داديد و اين چك مال يك سال ديگر است، من مي‌آيم اين چكي كه حاكي از يك اشتغال ما في الذمه‌اي هست، اين چك را به شخص ثالثي مي‌فروشم، مثلاً چك يك ميليوني كه مال يك سال ديگر است مي‌فروشم به هشتصد هزار تومان، اين را هم مي‌گويند مانعي ندارد، چرا؟ چون در حقيقت من چك را نفروختم چون ماليّت ندارد، چك سند مال است و خودش مال نيست، شما اگر در منزل‌تان صدها هزار از اين قطعه چك هم داشته باشيد مال نيست، تا ذمه‌اي مشغول نباشد مال نيست، اما مالك آن ذمه هستيد و چون مالك هستيد مي‌آئيد آن ذمه را مي‌فروشيد، آن ذمه مال خودتان است، همان طوري كه مثلاً من اگر رفتم از ايشان يك كتابي به هزار تومان خريدم، بعد بيايم به شما بگويم من اين كتاب را به شما به هفتصد تومان مي‌فروشم، معامله درست است يا نه؟ الآن هم كه ايشان به من بدهكار است و ذمه‌اش مشغول است، من اين ذمه‌ي مشغول به يك ميليون تومان را به نهصد هزار تومان مي‌فروشم و اشكالي ندارد. من اگر خودم همينطور چك بكشم بدون اينكه ذمه‌اي مشغول باشد، يك چك يك ميليوني به ديگري نهصد هزار تومان بفروشم اين معامله باطل است و ربا مي‌شود، اما از آنجايي كه ذمه‌اي مشغول باشد عنوان ربا را ندارد. عنوان اين بحث را عرض مي‌كنم تا رويش  فكر بفرماييد؛ مطلبي را كه بايد روشن كنيم این است كه ما در بازار چيزي داريم به نام قيمت سوقيه، در اشياء خصوصيات ذاتي اشياء،يعني اگر ما بخواهيم بگوئيم مثل،‌اين مثل بايد در خصوصيات ذاتي مثل او باشد، دربعضي از خصوصيات عرضي هم مثل او باشد، مثلاً اگر فرض كنيد من يك شير تازه را از بين بردم مثل آن يك شير تازه‌ي گوسفند است و يك شير يك روز مانده نيست، اگر يك ميوه‌ي تازه را از بين بردم باز مثلش يك ميوه تازه است، كه اينها از خصوصيات عرضيه است، در مثل اين خصوصيات عرضيه ملحوظ واقع مي‌شود. حالا آيا قيمت سوقيه هم از اوصافي هست كه ما بگوئيم اوصاف ذاتيه و عرضيه هم دخالت دارد يا نه؟

و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين