دو قول در باب تطبیق وجود دارد یا می‌گویند کار عقل است، اگر یادتان باشد کفایه مرحوم آخوند خراسانی می‌فرمود تطبیق کار عقل است، برخی می‌گویند نه، تطبیق کار عرف است، عرف است که تطبیق می‌دهد می‌گوید هذا دمٌ، اما کار مولا نیست، نظیر این مطلبی که مشهور در باب متعلّق می‌گویند، امام در باب موضوع آمده مطرح فرموده، می‌فرماید در باب موضوع، موضوع یک عنوان کلی است، حالا این عنوان کلّی بر چه کسی منطبق است؟ دست شارع نیست که بر چه کسی منطبق است؟ انطباقش قهری است، یک عنوانی است بر قادر، بر عاجز، بر نائم، بر غافل، بر عامد، بر غیر عامد، بر همه انطباق پیدا می‌کند. در اینجا هم می‌خواهند بفرمایند که بین توجه خطاب و شمول خطاب فرق وجود دارد، اگر ما این را گفتیم، دیگر مسئله‌ای که قدرت شرط نیست خیلی روشن است، مسئله‌ی اینکه علم شرط نیست خیلی روشن است، مسئله‌ای که بیداری شرط نیست خیلی روشن است، هوش شرط نیست خیلی روشن است، اینها شرط برای تکالیف نیست. فرق بین توجّه خطاب و شمول خطاب در اختلاف موضوع است، وقتی اختلاف در موضوع شد دیگر مشکلی نیست، در خطابات قانونیّه موضوع عام است و در خطابات شخصیّه موضوع خاص است، حالا اینجا فقط یک نکته‌ای را دقت کنید، امام(رضوان الله علیه) در کلماتشان فرمودند که ما دلیلی بر اینکه شارع این احکام را مقیّد به قدرت کرده باشد نداریم. اشکالی که ممکن است به ذهن شما بیاید، قبلاً هم بعضی از آقایان می‌فرمودند، این است که لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا چیست؟‌ این یک دلیلی است که شارع می‌گوید من هر تکلیفی را متوجه شم می‌کنم مشروط به قدرت است، «لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا»، یا در آن آیه‌ی شریفه‌ی صوم« یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ»، حتی در جایی که عسر وجود دارد شارع می‌گوید لا یرید، در جایی که عسر وجود دارد شارع می‌گوید لا یرید. حالا باید ببینیم که این نظریه‌ی خطابات عامه؛ امام آیا به این مطالب توجّه نفرمودند؟ که این خیلی بعید است که بگوئیم این آیات را اینجا مورد توجّه قرار ندادند، چگونه می‌شود اینجا جواب داد؟ یا اساساً بگوئیم نه، این جواب خیلی روشن برای ردّ نظریه‌ی امام است. منتهی نکته‌ای که می‌خواهیم عرض کنیم این است که اگر بعضی از ادله‌ بیاید دلیل بر تقیید به قدرت هم باشد ممکن است که امام بفرمایند اینها مربوط به مقام امتثال است نه مربوط به مقام تکلیف، لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا، یعنی خدا در مقام امتثال اندازه‌ای از انسان توقّع دارد که وسع انسان باشد، یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ همه برای مقام امتثال است، اما در مقام جعل تکلیف، تکلیف را به نحو عام قرار داده. حالا روی این یک دقّتی کنید تا فردا.

وصلی الله علی محمد و آله الطاهرین