براي عسيب الفحل چهار معنا در لغت ذکر شده؛ يک : به معناي خود طروقة است که به معناي جماع و اجتماع است. در زمان قديم اين طور مرسوم بوده و شايد حالا هم باشد که افرادي که داراي حيوان ماده بودند مي رفتند حيوان نر را اجاره مي کردند براي احبال، براي اينکه اين حيوان نر با حيوان ماده اجتماع پيدا کند و از اين طريق ولدي براي حيوان ماده درست شود. حال بگوييم عسيب الفحل خود اين طروقه است، يعني براي اينکه اين حيوان نر با حيوان ماده طروقه داشته باشد.

دوم : ماء الفحل في الأصلاب آن نطفه اي که در صلب مذکر وجود دارد عسيب الفحل به معناي همان نطفه و همان ماء است. معناي سوم : اجرت ضراب است اجرت براي اين اجتماع. معناي چهارم : أعطاه الکراء علي الضِراب. اين معاني مختلفي است که براي عسيب الفحل ذکر شده. در کتاب تاج العروس دارد «العسب: ضراب الفحل و طرقه» طرق به معناي اجتماع است به معناي «ماؤه و نسله»، اين تعبير که داريم کسي مي خواهد کسي را نفرين کند مي گويد قطع الله عسبه يعني ماؤه و نسله در بعضي از لغات آمده «العسب الولد العسبة أعطاه الکراء»، به معناي کرايه دادن علي الضراب وهو اسم للکراء الذي يوخذ علي ضرب الفحل عسب الفحل عن ناقة يعسبها عسب اذا طرقها، وقتي مي گويند که فحلي با ناقه اي - ناقه، شتر ماده را مي گويند - جماع مي کند. اينها بعضي از معاني لغويه اي است که براي عسب ذکر شده اجمالش اين است که عسب الفحل يا عسيب الفحول همان مائي است که در صلب مذکر وجود دارد.

در بحث بيع المني گفتيم که در مني معناي اراقه اشراب شده، يعني وقتي که «يخرج من المخرج و يراق» يعني بر ريخته شدن صدق مني مي کند، تا مادامي که در صلب مذکر است به عسيب الفحول تعبير مي کنند، وقتي در رحم مونث ريخته شد از آن به ملاقيح تعبير مي کنند که از همان لقاح است. نطفه سه مرحله دارد؛ اول: زماني که در صلب است و بيرون نيامده، دوم: زماني که بيرون مي آيد ولي در رحم ديگري استقرار ندارد که از آن تعبير به مني مي شود، سوم: زماني که بيرون مي آيد و در رحم ديگري استقرار پيدا مي کند که از آن تعبير به مضامين يا ملاقيح مي شود.

ما بحث بيع مني و بيع ملاقيح را ديروز بيان کرديم و اجمال بحث اين شد که مرحوم شيخ انصاري(قدس سره) بيشتر مي خواهند روي نجاست تکيه کنند، چون اين نجس است بگوييم بيعش محرم است. گفتيم نه، نجاست مانع از صحت و جواز معامله نمي شود. بحث را امروز در همين عسيب الفحول متمرکز مي کنيم که مرحوم علامه يکي از مکاسب محرمه را بيع عسيب الفحل قرار داده است ببينيم که دليل مرحوم علامه چيست؟ در اينجا بر خلاف خود مني و ملاقيح ما در خصوص عسيب الفحل روايات متعدد داريم که بايد اين روايات مطرح شود.

اينجا مرحوم آقاي خوئي(قدس سره) بياني دارند - که تحقيق اين بيان بايد در شرائط العوضين مطرح شود - ايشان مي فرمايند ما يک نصي و يا اجماعي بر اين که در معامله بايد عوضين معامله معلوم شود نداريم، آنچه که داريم اين است که نبايد غرر در بين باشد. اينجا با همين نفس طروقه، غرر از بين مي رود، شخص بگويد من ماء الفحل اين حيوان را مي فروشم، به اين نحو که بيايد و طروقه با اين حيوان ماده داشته باشد، اين اولاً.

ثانياً: نکته اي که وجود دارد اين است که از نظر عقلائي باز هم معلوميّة کل شئ بحسبه، الان فحلي که تا بحال از آن بچه هايي متولد شده اند يعني صاحب حيوان مي داند که اين فحلش نطفه اي در صلبش دارد و قابليت اين را دارد که اگر با حيوان ماده اجتماع پيدا کند او را احبال و صاحب حمل کند، از نظر عقلا همين مقدار معلوميت کافي است، يعني همين مقدار که اين فحل قادر علي الاجتماع، همين مقدار ماء الفحلش معلوم است، در هر چيزي معلوميت به اين نيست که دقيقاً براي طرفين مشهود و مشخص باشد، مثل درختي که ميوه مي دهد، شما درختي را که ميوه نداده ميوه هاي امسالش را الان کرايه مي دهيد، اما چون از نظر عقلائي معلوميت در درخت همين است که اگر درختي در سال قبل ميوه داده عادتاً سالهاي بعد هم اين درختان اين ميوه را دارد، عين ثمره در باب درخت را بايد در مسأله ماء الفحل ارائه کنيم. اين نکته مهمي است که ما بعداً - يعني از روز شنبه - بحثي را به مناسبت مي خواهيم مطرح کنيم چون يکي از مسائل مستحدثه بحث تلقيح مصنوعي است که امروز در زمان ما خيلي رايج شده است و اين بحث چون بحث مفيد و مورد سوال است صور متعدد دارد شايد بيش از ده صورت مسأله داشته باشد.

اما در اينجا يک روايت موثقه بلکه صحيحه هم داريم «معاويه بن عمار عن ابي عبدالله(عليه السلام) في حديث قال قلت له اجر التيوس» اجري که از راه تيوس بدست مي آيد چطور است؟ «قال ان کانت العرب لتعاير به» حضرت فرمودند: ولو اينکه عرب اين را نمي پسندد اما «ولا بأس» اشکالي ندارد. دو طايفه روايات داريم روايات مانعه و مجوزه. حالا جمع بين او دو چيست؟ دو سه طريق براي اين جمع ذکر شده که شما اين روايات را ببينيد تا شنبه.

و صلی الله علی محمد وآله الطاهرین.