حالا به عرف بگوييم اين روايات تحف العقول، اين هم روايت «ثمن الکلب سحتٌ»، عرف مي گويد اين مخصص براي او واقع مي شود، عرف نمي آيد او را حاکم براي اين قرار دهد. اگر هم آنجا گفتيم يک شيء من وجوه الصلاح باشد و منفعت داشته باشد، مي گوييم اين مطلقا مي گويد سحت است، ما باشيم و «ثمن الکلب سحتٌ» و اگر روايات مخصصه کلب الصيد را نداشتيم اين روايت اطلاق دارد و هر کلبي را مي گيرد، چه نافعه چه غير نافعه، همه را شامل مي شود. بنابراين اين طوري که امام(ره) فرمودند نسبت حکومت است اولاً عرف اين حکومت را نمي فهمد. ثانياً وقتي به عرف مراجعه کنيم عرف اين را مقدم بر او مي داند، چون آنجا به عنوان عام ذکر شده و اينجا به عنوان خاص ذکر شده و خود خاص در نظر عرف يک اظهريتي نسبت به عام دارد. پس اين دليل درست نيست.

ديروز عرض کرديم اگر آيه شريفه نباشد، ما تفسير بين معلم و غير معلم را هم نمي توانيم استفاده کنيم. اگر آيه شريفه نبود، ما بوديم و روايات کلب، بعضي از روايات کلب مطلق است و بعضي از آنها مقيد، فقط کلب الصيد را مي توانستيم استثناء کنيم. اما با توجه به آيه شريفه آمديم بين معلم و غير معلم تفصيل داديم. پس اين مؤيد اول ايشان اين مناقشه را دارد.

مؤيد دوم: ادعاي اين فقيه بزرگ اين است که مي فرمايند فتواي به جواز بيع کلاب النافعه مشهور است، از قبل از زمان شيخ طوسي و در زمان شيخ و بعد از شيخ طوسي، مي فرمايند در بين فقها فقط مرحوم شيخ مفيد و ابن سعيد در الجامع للشرائع گفته اند بيع کلاب مطلقا جايز نيست، اما بقيه بيع کلاب نافعه را جايز مي دانند.

عبارتي را از مرحوم علامه در تذکره مي آورند که علامه فرموده «إنّ جواز بيع الکلاب التي لها منفعة محلله مثل کلب الصيد والماشية والزرع والحائط اجماعيٌ»، علامه در کتاب تذکره بيع کلاب نافعه را اجماعي مي داند. عبارتي شبيه همين عبارت ابن زهره در کتاب غنية دارد. مرحوم شيخ طوسي در کتاب خلاف در کتاب الاجاره اش فرموده «يصح اجارة کلب الصيد للصيد»، سگ صيد را مي شود براي صيد و براي حفظ ماشيه و زرع اجاره داد تا آخر فرموده «دليلنا أنّ الاصل جوازه والمنع يحتاج الي دليلٍ ولأنّ بيع هذه الکلاب يجوز عندنا»، بيع اين کلاب يعني بيع کلب صيد ماشيه و زرع يجوز عندنا يعني نزد اماميه. امام(ره) از اين عبارات استظهار فرمودند که اين جواز بيع کلاب نافعه مشهور است و اين طور نيست که فقط بگوييم بر بيع کلب الصيد اجماع داريم.

واقع مطلب اين است که ما وقتي عبارات فقها را مي بينيم، از عبارات فقها استفاده مي شود که فقط بيع کلب الصيد اجماعي است، الا فقط همان عبارتي که علامه در تذکره داشت، حالا عرض مي کنيم که خود همين علامه، بر خلاف آن هم ادعاي اجماع کرده است. مرحوم شيخ در کتاب خلاف در بحث بيع - آن عبارتي که الان خوانديم از اجاره شيخ طوسي بود - مي فرمايد يجوز بيع کلب الصيد ، بيع کلب الصيد جايز است، ويجب علي قاتلها قيمتها ، اگر کسي او را کشت قيمتش را ضامن است، و يجب علي قاتلها قيمتها اذا کانت معلمة و لا يجوز بيع غير الکلب المعلّم علي حالٍ و قال ابو حنيفه يجوز بيع الکلب مطلقا ، أبو حنيفه گفته هر سگي را مي شود فروخت، الا أنّه مکروه فقط فتواي به کراهت داده، فإن باعه صحّ البيع و وجب الثمن ، بعد مرحوم شيخ(ره) قول شافعي را نقل مي کند -

مي دانيد در ميان مذاهب اربعه اهل سنت، شافعي به مذهب اماميه نزديکتر از آن مذاهب ديگر است - شافعي گفته لايجوز بيع الکلاب معلمة کانت أو غير معلمه ، تا مي رسد به اينکه مرحوم شيخ مي فرمايد دليلنا اجماع الفرقة، خوب مدعاي اين دليلنا ، بيع کلب الصيد است. مدعاي شيخ اين است يجوز بيع کلب الصيد ، بعد مي گويد دليلنا اجماع الفرقة ، اينجا مرحوم شيخ ادعاي اجماع را فقط روي کلب الصيد آورده. مرحوم علامه در کتاب منتهي فرموده و قد أجمع علمائنا علي تحريم ما عدا کلب الصيد ، بيع غير از کلب صيد و ماشيه و زرع و حائط حرام است، و اجمع علمائنا علي جواز بيع کلب الصيد ، فقط در خصوص بيع کلب الصيد اجماع است و اختلفوا في الثلاثة الباقية، در سه تاي ديگر اختلاف دارند.

ما به ايشان عرض مي کنيم اين سيره درست است، ولي اين سيره در مقابلش يک استثناء هم دارد، اين سيره آمده به دليل ديگر کلب غير معلم را استثناء کرده، يعني ما مي گوييم سيره حجيت دارد در صورتي که امضا شده باشد، حالا چه مقدارش امضا شده؟ آيا شما از اين سيره استفاده مي کنيد تمام کلاب نافعه اين طور بوده يا از سيره استفاده مي کنيد که تمام کلاب معلمه اين طور بوده؟ سيره اصل اينکه با سگ معامله مال مي کردند را ثابت مي کند، اما آيا با تمام اقسام سگها يا تمام کلاب نافعه يا تمام کلاب معلمه، سيره اين دلالت را براي ما ندارد. بعبارة اخري، سيره دليل لبّي است و در دليل لبي بايد بر قدر متيقن اکتفا شود. ربما يقال که قدر متيقن آن کلب الصيد است، نه تمام کلاب نافعه و نه تمام کلاب معلمه، يعني ما هم که آمديم کلاب معلمه را قبول کرديم نمي توانيم به سيره استناد کنيم، سيره يک دليل لبّي است و قدر متيقنش فقط کلب صيد است. لذا اين بيان هم بيان درستي نيست و ما به استناد همان آيه شريفه بين معلم و غير معلم تفصيل مي دهيم با همان توضيحي که گذشت. هذا تمام الکلام در بيع کلب. والسلام.

و صلی الله علی سیدنا محمد و آله اجمعین.